catbuitinhdoi
23-03-03, 02:51 AM
Khi quan sát thấy những con dế thường lao đầu vào nước và chết, người ta ngờ rằng chúng đã tự tử. Gần đây các nhà khoa học đã phát hiện ra nguyên nhân của hiện tượng đó: con dế dã bị giun sán xâm hại và quậy phá đến mức nó phải tự kết liễu đời mình.
Giun sán ký sinh trên mình con dế chủ yếu nhằm mục đích sinh sản.
Frederic Thomas, thuộc Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS), đã tiến hành nghiên cứu một cuộc "thảm sát" ở một bể tắm tư nhân nằm ven rừng. Ông cho lắp máy quay phim để theo dõi. Một con dế bay đến đậu ở mép bể bơi và không ngần ngừ lao vào nước có chất Clo. Từ thân hình nó nhô ra một cơ thể hình sợi chỉ, dài đến 14 cm, tức gấp 10 lần thân hình con dế. Thì ra con dế tội nghiệp đã phải kết liễu đời mình do bị con vật ký sinh quậy phá.
Con sán ký sinh là một loại trùng thuộc họ những con vật có hình sợi chỉ. Sau khi quan sát 200 cảnh tượng "tự sát" tương tự trong hai mùa hè, Thomas đã xác định được thêm nhiều điều thú vị về sự quậy phá của kẻ ký sinh. Không đơn thuần là nơi "trú ngụ", vật chủ còn bị "khách" gặm mòn dần và cuối cùng "chỉ được để lại những cơ quan cần thiết cho sự sống sót, còn toàn các phần khác của cơ thể bị ngốn sạch". Nếu ban đầu nó còn cần thiết cho sự phát triển của con vật ký sinh, thì nay con dế chỉ còn là cái xác rỗng, vô dụng và để mặc con sán kiểm soát hoàn toàn. Nó bị dắt dần đến môi trường lỏng vì đến lúc con sán cần sinh sản trong môi trường này.
Tại miền nam nước Pháp, dế không phải là nạn nhân duy nhất của các con vật ký sinh hình sợi chỉ. Theo Thomas, tám loài côn trùng cánh thẳng khác cũng chịu ách "đô hộ" của loài trùng trên. Mặt khác, dạng tự sát trong nước cũng được thấy ở loài nhện, nhưng chúng bị nhiễm bởi các con trùng khác, thuộc loại có hình tròn, nhỏ. Các nhà nghiên cứu nhìn thấy ở đây dấu hiệu của một sự "hội tụ tiến hóa" trong tình trạng cộng sinh.
Hiện tượng sống ký sinh, "ăn bám" loài khác rất phổ biến trong thế giới sinh vật. Nhưng để ăn bám được nhiều loài khác nhau thì phải có những chiến thuật thích nghi hết sức khéo léo. Vì những con vật ký sinh có chu kỳ sinh trưởng phức tạp, chúng cần trải qua nhiều giai đoạn phát triển trước khi trưởng thành, và cứ mỗi giai đoạn như thế lại cần có sự can thiệp của một vật chủ khác. Các con vật nạn nhân này nằm trong một "danh sách" thích hợp cho mỗi vật ký sinh, trong quá trình sinh trưởng riêng của nó.
Một câu hỏi được đặt ra: làm thế nào để con vật "chủ nhà" mà vật ký sinh đang tá túc có nhiều cơ may bị vật chủ kế tiếp (trong danh sách) ăn vào bụng, để đáp ứng điều kiện sinh trưởng của con vật ký sinh ở giai đoạn mới? Phải thay đổi thái độ ứng xử và sai khiến thế nào để con vật chủ nhà đang ở sẽ tự sát bằng cách dâng mình cho con vật vốn quen ăn giống loài nó?
Frank Cezilly, thuộc Đại học Bourgogne, cho biết: "Mỗi con vật ký sinh mang trong mình các chu kỳ sinh trưởng phức tạp đều có một khuynh hướng rất lớn là lôi kéo con vật nó đang tá túc, tác động hoặc đến thái độ hoặc đến thể chất con vật này, nhằm mục đích tăng khả năng di chuyển sang nơi ở mới".
Một trong những ví dụ được biết đến nhiều nhất là con sán lá gai. Kịch bản đại thể diễn ra như sau: trên một cọng cỏ cao, một con kiến đang chờ để được một con cừu nuốt vào bụng cùng ngọn cỏ. Ở thời điểm này, con kiến hầu như chỉ còn là giác tố (chitine, nguyên chất của sừng và xương) rỗng, trong chứa toàn là sán lá gan ký sinh (Khi vào bụng kiến, sán sống thành nang thũng, cả ở não, và nhờ đó kiểm soát được bộ não của con vật siêng năng đáng thương này, sai khiến nó bò vật vờ tiến lên đầu các ngọn cỏ)
Khi đã ở trong bụng cừu, cùng với "ngôi nhà cũ" của mình là xác kiến, sán ký sinh sẽ đẻ trứng. Nhưng trứng không thể nở được trong môi trường này. Chúng cần được bài tiết ra ngoài để nở thành những con dòi hay cung quăng; những con này sau đó lại bị sên ăn. Sán lá gan sẽ sinh sôi trong nơi trú ngụ mới, lớn lên và trở thành những con cung quăng biến hình rồi lại bị thải ra ngoài, nhưng lần này qua những vệt nước dãi của con vật nhuyễn nhể này. Và rồi các chú kiến bu lại ngay, chén thích thú thứ nước thải nhớt mà chúng rất chuộng. Và thế là các con sán, qua các chú kiến bị nhiễm và "tự sát", lại chui vào bụng cừu
(còn nữa)
Giun sán ký sinh trên mình con dế chủ yếu nhằm mục đích sinh sản.
Frederic Thomas, thuộc Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS), đã tiến hành nghiên cứu một cuộc "thảm sát" ở một bể tắm tư nhân nằm ven rừng. Ông cho lắp máy quay phim để theo dõi. Một con dế bay đến đậu ở mép bể bơi và không ngần ngừ lao vào nước có chất Clo. Từ thân hình nó nhô ra một cơ thể hình sợi chỉ, dài đến 14 cm, tức gấp 10 lần thân hình con dế. Thì ra con dế tội nghiệp đã phải kết liễu đời mình do bị con vật ký sinh quậy phá.
Con sán ký sinh là một loại trùng thuộc họ những con vật có hình sợi chỉ. Sau khi quan sát 200 cảnh tượng "tự sát" tương tự trong hai mùa hè, Thomas đã xác định được thêm nhiều điều thú vị về sự quậy phá của kẻ ký sinh. Không đơn thuần là nơi "trú ngụ", vật chủ còn bị "khách" gặm mòn dần và cuối cùng "chỉ được để lại những cơ quan cần thiết cho sự sống sót, còn toàn các phần khác của cơ thể bị ngốn sạch". Nếu ban đầu nó còn cần thiết cho sự phát triển của con vật ký sinh, thì nay con dế chỉ còn là cái xác rỗng, vô dụng và để mặc con sán kiểm soát hoàn toàn. Nó bị dắt dần đến môi trường lỏng vì đến lúc con sán cần sinh sản trong môi trường này.
Tại miền nam nước Pháp, dế không phải là nạn nhân duy nhất của các con vật ký sinh hình sợi chỉ. Theo Thomas, tám loài côn trùng cánh thẳng khác cũng chịu ách "đô hộ" của loài trùng trên. Mặt khác, dạng tự sát trong nước cũng được thấy ở loài nhện, nhưng chúng bị nhiễm bởi các con trùng khác, thuộc loại có hình tròn, nhỏ. Các nhà nghiên cứu nhìn thấy ở đây dấu hiệu của một sự "hội tụ tiến hóa" trong tình trạng cộng sinh.
Hiện tượng sống ký sinh, "ăn bám" loài khác rất phổ biến trong thế giới sinh vật. Nhưng để ăn bám được nhiều loài khác nhau thì phải có những chiến thuật thích nghi hết sức khéo léo. Vì những con vật ký sinh có chu kỳ sinh trưởng phức tạp, chúng cần trải qua nhiều giai đoạn phát triển trước khi trưởng thành, và cứ mỗi giai đoạn như thế lại cần có sự can thiệp của một vật chủ khác. Các con vật nạn nhân này nằm trong một "danh sách" thích hợp cho mỗi vật ký sinh, trong quá trình sinh trưởng riêng của nó.
Một câu hỏi được đặt ra: làm thế nào để con vật "chủ nhà" mà vật ký sinh đang tá túc có nhiều cơ may bị vật chủ kế tiếp (trong danh sách) ăn vào bụng, để đáp ứng điều kiện sinh trưởng của con vật ký sinh ở giai đoạn mới? Phải thay đổi thái độ ứng xử và sai khiến thế nào để con vật chủ nhà đang ở sẽ tự sát bằng cách dâng mình cho con vật vốn quen ăn giống loài nó?
Frank Cezilly, thuộc Đại học Bourgogne, cho biết: "Mỗi con vật ký sinh mang trong mình các chu kỳ sinh trưởng phức tạp đều có một khuynh hướng rất lớn là lôi kéo con vật nó đang tá túc, tác động hoặc đến thái độ hoặc đến thể chất con vật này, nhằm mục đích tăng khả năng di chuyển sang nơi ở mới".
Một trong những ví dụ được biết đến nhiều nhất là con sán lá gai. Kịch bản đại thể diễn ra như sau: trên một cọng cỏ cao, một con kiến đang chờ để được một con cừu nuốt vào bụng cùng ngọn cỏ. Ở thời điểm này, con kiến hầu như chỉ còn là giác tố (chitine, nguyên chất của sừng và xương) rỗng, trong chứa toàn là sán lá gan ký sinh (Khi vào bụng kiến, sán sống thành nang thũng, cả ở não, và nhờ đó kiểm soát được bộ não của con vật siêng năng đáng thương này, sai khiến nó bò vật vờ tiến lên đầu các ngọn cỏ)
Khi đã ở trong bụng cừu, cùng với "ngôi nhà cũ" của mình là xác kiến, sán ký sinh sẽ đẻ trứng. Nhưng trứng không thể nở được trong môi trường này. Chúng cần được bài tiết ra ngoài để nở thành những con dòi hay cung quăng; những con này sau đó lại bị sên ăn. Sán lá gan sẽ sinh sôi trong nơi trú ngụ mới, lớn lên và trở thành những con cung quăng biến hình rồi lại bị thải ra ngoài, nhưng lần này qua những vệt nước dãi của con vật nhuyễn nhể này. Và rồi các chú kiến bu lại ngay, chén thích thú thứ nước thải nhớt mà chúng rất chuộng. Và thế là các con sán, qua các chú kiến bị nhiễm và "tự sát", lại chui vào bụng cừu
(còn nữa)