Phơi nhiễm HIV/AIDS đã trở thành vấn đề đặc biệt được quan tâm không chỉ với cán bộ ngành Y tế hay Công an mà cả với cộng đồng . Vì bất cứ người nào cũng có thể bị phơi nhiễm HIV/AIDS cho nên việc hiểu biết về cách xử lý và điều trị dự phòng nguy cơ lây nhiễm là rất cần thiết.

Về mặt lý thuyết, chỉ khi tiếp xúc trực tiếp với máu và các dịch tiết của cơ thể người có virut HIV thì mới có nguy cơ nhiễm HIV, cụ thể:
- Máu, chất dịch cơ thể của người có HIV bắn vào các vùng da bị tổn thương (chàm, viết xây xước, vết loét ) hoặc bắn vào niêm mạc (mắt, mũi, họng)
- Tổn thương qua da do các ống đựng máu hoặc chất dịch của người có HIV bị vỡ đâm vào.
- Vết thương do bị bơm kim tiêm hoặc các dụng cụ sắc nhọn đã hoặc đang dùng của người có HIV đâm vào
- Quan hệ tình dục với người có HIV mà không sử dụng bao cao su.

Khi rơi vào tình huống có nguy cơ lây nhiễm HIV thì cần phải thực hiện tốt một số công việc sau:
Trước hết, cần phải xử lý vết thương ngay lập tức, xử lý tại chỗ:
Đối với những tổn thương do da gây chảy máu cần rửa ngay vết thương dưới vòi nước sạch, trong quá trình rửa tuyệt đối không được kỳ cọ vào vết thương mà chỉ để vòi nước xối vào vết thương.
Để vết thương chảy máu thêm trong thời gian ngắn.
Rửa kỹ viết thương bằng xà phòng và nước sạch.
Sát trùng bằng các dung dịch sát khuẩn (ít nhất là 5 phút): Dakin, Javen 1/10 hay cồn 70 độ .

Trường hợp bị máu hoặc dịch tiết của người có H bắn vào mắt, mũi cần rửa mắt hoặc nhỏ mũi bằng nước cất hoặc nước muối NaCl 0,9% liên tục trong 5 phút. Nếu bắn vào miệng thì cần xúc miệng bằng dung dịch NaCl 0,9% nhiều lần.

Sau khi đã xử trí các bước trên, việc tiếp theo là cần phải đánh giá nguy cơ phơi nhiễm:
-Đối với trường hợp không có nguy cơ lây nhiễm thì không cần điều trị.
-Đối với những trường hợp có nguy cơ thấp hoặc nguy cơ cao đều cần phải làm ngay việc điều trị dự phòng bằng ARV(thuốc kháng virut HIV).

-Không có nguy cơ lây nhiễm:
*Nếu máu và dịch tiết của người có H bắn vào những vùng da không bị tổn thương hay xây xước thì .
-Nguy cơ lây nhiễm cũng thấp khi:
*Tổn thương da hoặc xây xước nông.
*Không gây chảy máu.
*Chảy máu ít hay máu.
*Chất dịch cơ thể của người có H bắn vào niêm mạc không bị tổn thương, viêm loét.
-Những trường hợp có nguy cơ lây nhiễm cao là :
*Tổn thương da sâu, rộng.
*Chảy nhiều máu.
*Máu và chất dịch của người có H bắn vào các vùng da, niêm mạc bị tổn thương, viêm loét rộng từ trước.

-Cần tiến hành điều trị ARV ngay cho người bị phơi nhiễm, đặc biệt là những khi hành vi có nguy cơ lây nhiễm cao, CÀNG SỚM CÀNG TỐT.
-Tốt nhất là điều trị ARV ngay sau khi có nguy cơ lây nhiễm - từ 2 đến 6 giờ sau khi bị phơi nhiễm và nếu để đến sau 72 giờ thì thuốc sẽ rất hạn chế tác dụng -
-Thời gian điều trị ARV kéo dài trong 4 tuần (theo chỉ định của bác sĩ) hay có thể sử dụng theo phác đồ sau:

<div align="center">ZDV + 3TC hoặc D4T + 3TC</div>
-Trong những trường hợp đặc biệt, do xác suất lây nhiễm quá cao thì có thể sử dụng thêm:
<div align="center">NFV/LDV hoặc EFV</div>
-Hiện nay, chỉ các trường hợp bị phơi nhiễm khi đang làm nhiệm vụ mới được điều trị dự phòng miễn phí. Tuy nhiên, các trường hợp khác có thể mua thuốc tại các hiệu thuốc có bán.
-Chi phí cho một lần điều trị bằng thuốc ARV nội ở mức khoảng 1.200.000 đồng, còn bằng thuốc ngoại là khoảng 4.500.000 đồng.


Trong thời gian điều trị dự phòng ARV cần theo dõi tác dụng phụ của thuốc ARV thông qua các xét nghiệm:
-Xét nghiệm công thức máu.
-Đo chỉ số men ALT/SGPT lúc bắt đầu dùng thuốc và sau khi điều trị được 2 tuần.
-Xét nghiệm đường máu.
-Xét nghiệm kháng thể HIV 3 lần (1, 3 và 6 tháng tính từ thời điểm bị phơi nhiễm.)
Chú ý: Trong thời gian trên, người phơi nhiễm phải ý thức việc thực hiện các biện pháp dự phòng cho người khác.
Nếu lần xét nghiệm cuối cùng (sau 6 tháng) vẫn cho kết quả âm tính thì người bị phơi nhiễm có thể yên tâm rằng không bị lây nhiễm HIV trong tình huống đó.
Việc điều trị dự phòng lây nhiễm HIV sau khi gặp tình huống rủi ro tiếp xúc (trực tiếp) với máu hoặc các dịch tiết từ cơ thể người có H là rất quan trọng để giúp người bị phơi nhiễm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm HIV.