TTO - Sáng mẹ dậy sớm, pha một bình sữa đầy giao cho con, dặn: “Em dậy mà khóc con cứ cho em bú bình. Mẹ đi sẽ nhanh thôi”.
Dạo này con giỏi lắm rồi, đã giúp mẹ được khối việc. Chụp lên đầu cái nón lá, mẹ lầm lũi đi ra đường Nguyễn Văn Đậu. Mẹ tìm đến mấy điểm “cò” nhà đất. Mẹ bỗng thấy mình giống chị Dậu (nhân vật trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố) quá chừng. Chị Dậu hồi xưa đi tìm đường bán chó, bán con, còn mẹ thì đi tìm cách bán nhà... Kể ra mẹ vẫn sướng hơn chị ấy!
Mẹ tìm được một điểm “cò” nhà đất của một ông tên là ông Sáng - ông này có vẻ rành rẽ giỏi giang. Ông bảo: “Gửi ở đây bán rất nhanh, giá cả bao nhiêu để chú còn ghi lên bảng niêm yết”.
Mẹ ngơ ngơ ngác ngác: “Thì chú tính là được bao nhiêu?”. Ông ấy bật cười: “Cháu bán nhà mà không biết giá cả thì chú biết đường nào... Thôi! Lên xe chú chở về, tiện thể chú sẽ xem xét nhà luôn thể!”.
Về đến nhà, mẹ bế vội lấy Khoa (con đái ướt sũng cả lưng rồi!), cập rập lau mình lau mình mẩy em và cho em bú... Ông cò Sáng chắp tay đi đi lại lại... Chẳng cần nói, nhìn một lượt là ông ấy biết ngay tình cảnh nhà mình. Ông phán chắc nịch: “Nhà này chỉ có cái xác, không tính! Lợi ở bộ hồ sơ và đất thôi! Chú sẽ đăng cho cháu 25 cây vàng. Thủ tục giấy tờ bên cháu phải lo tất!”.
Không đầy một tháng sau mình bán được nhà. Cái ông cò này thế mà giỏi! Mẹ nghĩ vậy. Người ta đặt cọc cho nhà mình sau khi đã kỳ kèo bớt xén. Trừ tiền cò quạ, thuế má, mình chỉ còn hơn 20 cây thôi! Thế là cũng tốt lắm rồi! Mẹ với bố cùng gật gù hỉ hả.
Bây giờ nhớ lại mẹ thấy vẫn buồn cười. Lần đầu tiên bán nhà mẹ đâu có biết lại phải đi nhiều nơi và tốn nhiều tiền như vậy! Đi phường, đi quận, đi vẽ, đi đo, rồi đi công chứng... Sang bên phòng thuế, đóng thuế trước bạ, thuế chuyển quyền, chưa kể đóng những thứ linh tinh như ủng hộ xóa đói giảm nghèo cho phường cho xã... Vậy mà cũng lật bật mất cả tháng trời đấy con ạ! Mỗi lần đi lo việc, mẹ gởi con ăn cơm ở nhà ông bà Vân gần đó (gia đình ông bà người Nghệ An ấy rất tốt với gia đình mình). Còn mẹ thì ẵm theo Khoa và đi xe ôm để lo các thủ tục. Thằng bé Khoa này, nếu mai sau lớn, có lì thì cũng phải, bởi mới bốn tháng trời đã rong ruổi cùng mẹ khắp nơi!
À suýt quên, có một kỷ niệm này: Vừa tức vừa buồn, nhưng lại giúp mẹ được một bài học khôn. Mẹ phải ghi lại ở đây kẻo quên thì uổng lắm! (Đầu óc mẹ bây giờ rất hay quên - chắc già nên đâm ra lẩm cẩm...).
Chẳng là hồi đó nhà mình vừa mới ký giấy xong, cầm vàng được một đêm, sáng ngày ra thấy người ta rầm rập kéo đến, hỏi thăm nhà 3/23 hẻm 25 đường Nguyễn Văn Đậu... Ô lạ quá! Đúng nhà mình rồi! Họ đến nhà mình và tay ai cũng nhăm nhăm một tờ báo Tuổi Trẻ! Chết rồi! Mẹ tá hỏa khi biết: họ đã đăng bán lại nhà mình tới 38 cây vàng! Họ cùng với ông cò “hợp tác” với nhau nói dối mình rồi! Thế mà họ bảo họ nghèo, mua về ở. Lại còn ỷ eo bớt lên bớt xuống. Tức thật! Tức chết mất! Chắc lúc ấy sự tức giận, khổ sở của mẹ cũng ngang với... Chí Phèo (nhân vật trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao) bị thất tình nên hầm hầm vác dao đi tìm ông Bá Kiến!
Nhưng mà mẹ đâu có chết được, vì ngu dại! Bài học đầu đời về việc làm ăn được trả giá bằng hơn... chục cây vàng cơ đấy! Thua keo này ta bày keo khác! Mẹ quyết định mua một con vịt quay vàng rộm, béo múp béo mầm. Mẹ gọi điện thoại cho vợ chồng người mua nhà tới ăn một bữa chia tay. Mẹ không than trách nửa lời (bởi than trách thì được ích gì cơ chứ). Mẹ cảm ơn vợ chồng nhà họ đã mua nhà và gỡ rối cho nhà mình lúc khó! Bà vợ khoái lắm mới nói thế này:
- Anh chị đăng báo vậy thôi, chứ chắc gì đã bán được giá đó! Hương con cái oặt oẹo thế, làm gì nổi! Để chị bày cho: vốn của em ít, chịu khó về mạn Gò Vấp tìm mua lấy cái nhà xập xệ, sửa lại đăng báo bán!
- Em sợ lắm! Mình có quyền gì mà dám lên tòa báo?
- Nhỏ này ngốc thật! Đây là đăng quảng cáo, là mình nộp tiền chứ có nhờ họ đâu, rõ chưa? Báo Tuổi Trẻ ở đường Lý Chính Thắng đó, hết trăm mấy một kỳ.
Mẹ giả cách ngơ ngơ ngác ngác nghe câu được câu mất, chứ thật ra trong đầu đã in “chết” những lời lẽ của người đàn bà giàu có, khôn ngoan ấy. Phải học khôn! Phải bắt tay vào làm! Phải cố gắng rửa cái nhục đói nghèo ngu dốt! Phải học... Nói đến học mẹ mới giật mình: kiếm nhà mới cho nhanh, để còn xin cho con đi học nữa chứ! Giờ đã tháng 7 rồi, chỉ hai tháng nữa thôi là con vào lớp một. Phải học thôi Hội à! Ốm cũng học! Què quặt, khập khiễng cũng phải học! Không học, ngu hơn người ta là nhục! Mẹ vừa lọ mọ dọn “bãi chiến trường của buổi học khôn” vừa nói với con trai như vậy, con còn nhớ không?...
Cuộc đời vốn chẳng như mình mong muốn, con ạ. Ôm ước mơ thoát khổ thoát nghèo, mẹ chất chút đồ đạc và các con lên xe về Gò Vấp. Nhìn nhà mình lúc đó buồn cười lắm. Mẹ trùm khăn, che nón lá, một tay ôm Khoa, một tay giữ Hội cho chắc. Cái xe ba gác máy nổ banh banh và lồng lên xòng xọc. Ba mẹ con mình ngồi rung rinh ngất nghểu ở trên, ở dưới là quần áo mùng mền và mấy thứ đồ lỉnh kỉnh. Bố thì đạp xe đằng sau lọc cọc, nhấp nhô. Xe ra khỏi khu biệt thự nhà các quan rồi đấy! Có mấy quan bà nhìn theo kìa! Chắc là họ mừng lắm, vui lắm! Vì cái nhà lính thường duy nhất đã “bật” đi rồi.
Mai mốt chủ mới về, người ta cất lại nhà lầu, khu phố quan tha hồ đẹp đẽ, xóa mất hẳn dấu vết ngôi nhà xập xệ nhưng đầy yêu thương của mình, ngôi nhà được khởi nguồn từ chuồng xí năm nào. Nhà ơi, ta yêu mày, đã rất yêu. Bởi nơi đây hai đứa bé con ta đã chào đời. Bởi nơi đây ta có vô vàn kỷ niệm. Bởi nơi đây có một cây phượng hồng đã chết. Vĩnh biệt là vĩnh biệt, nhà ơi, không ngoái lại làm chi... Thôi không buồn nữa, chúng mình phải đi thôi con ạ...
Vậy là đã đến nhà mới rồi! Một căn nhà cũ kỹ ở phường 17, Gò Vấp. Đường vào nhà là một con hẻm quanh co, luồn sau lưng một ngôi chùa, chùa Kỳ Quang. Đến nơi rồi, mẹ đặt hai con xuống, ta dọn đồ. Mẹ làm ù một mâm cơm chào hàng xóm láng giềng. Ta vui mừng ở ngày đầu tiên trong ngôi nhà mới. Bây giờ nhà mình đã trở thành thứ dân theo đúng nghĩa rồi. Xung quanh mình đều là những người nghèo. Người đi may vá, người đạp xích lô, lại còn có một bác đi làm nghề võ sĩ.
Bố cũng đã nộp đơn xin thôi việc rồi. Ừ, thôi thì thôi, thôi nhanh lên có gì mà phải tiếc. Sáu, bảy năm thất nghiệp chưa đủ hay sao? Mẹ càu nhàu với bố như vậy. Mẹ chỉ muốn bố nhanh chóng đoạn tuyệt với cái đơn vị ấy, dù sau này đói khổ cũng thanh thản nhẹ nhàng... Mình sẽ sống giữa nhân gian, hòa với nhân gian. Nhân gian trong mắt mẹ là số đông những người bình thường, vất vả nhưng hiền lương, biết yêu thương và chịu đựng...
Sự bình an cũng ở được trong gia đình ta vài tháng. Con vào lớp một, nợ nần mẹ đã trang trải xong. Buổi tối nhìn bố và các con ngủ ngon, mẹ lặng lẽ ra ngoài hiên ngồi suy nghĩ. Mẹ biết đêm an bình, yên tĩnh này chẳng kéo dài được bao lâu... Căn bệnh của con vẫn không có đường chữa trị, lại thêm chuyện đi học ở trường nguy cơ gãy xương của con là lớn lắm... Em Khoa còn bé, công việc của bố cũng chưa ổn định. Cái bình an này hỏi kéo dài được bao lâu?
Mẹ sắp xếp, dự tính ở trong đầu: chút tiền dư còn lại mẹ sẽ dọn một quầy tạp hóa nhỏ để kiếm thêm tiền chợ và cũng để tăng thêm trị giá của căn nhà. Chứ còn sao? Nhà mà vừa ở vừa buôn bán được, ai chả thích! Rồi mẹ sẽ đi thăm thú điều nghiên tình hình ở khu vực này, để khi bán được nhà ta sẽ mua quanh quẩn ở đây cho con còn đi học.
Tất cả đã ở trong tư thế sẵn sàng đón nhận. Mẹ vẫn vui và nhà vẫn rộn tiếng cười...
Những ngày đầu mon men chuyện mua bán nhà kiếm tiền để sống, mẹ đã ngây ngô, ngu dốt đến rất đỗi buồn cười. Kiếm được người mua nhà rồi, nhưng ngặt nỗi ở chưa bao lâu đã bán. Lúc đặt cọc, mẹ phải mời ông tổ trưởng dân phố làm chứng. Ông rất nhiệt tình, rất cảm thông với gia đình mình. Ông bảo: “Này Hương, bác bày cho cháu: trước khi nộp hồ sơ, thì ghé qua cô nhà đất phường một tý. Nhà cô ấy ở đường... số...”. Mẹ dạ vâng râm ran. Nghĩ sẽ có được món tiền dư ra khi bán nhà để lo cho “cậu nhỏ thủy tinh” của mẹ, lòng mẹ cứ tươi hơn hớn.
Mẹ bàn với bố: “Anh này, người ta là cán bộ, lại là nữ nữa, mình phải mua một món quà gì cho có ý nghĩa một chút...”. Bàn bạc mãi, bố và mẹ quyết định: Mua một lọ hoa khô... Bấy giờ hoa khô quý lắm, chơi hoa khô là một thú chơi sang cả. Mẹ quày quả trở lại đường Nguyễn Văn Đậu, tìm gặp anh chị Hải Dung, là chủ shop hoa khô Phương Dung rất nổi tiếng ở đường Hai Bà Trưng. Mẹ ngỏ ý với anh Hải là muốn có một món quà trang nhã, thanh tao. Anh đáp ứng ngay: “Được, anh sẽ cho lính cắm cho em một lọ hoa hết biết luôn!”.
Đẹp thật, những cành hoa khô cắm trong một chiếc ly thủy tinh cao quả là một tác phẩm nghệ thuật. Bình hoa đẹp đến mức khi mang về nhà mẹ đã đem chưng lên bàn ngắm nghía cả ngày và mẹ đã “chơi sang” (sẵn có tí tiền đặt cọc của người mua nhà), gọi ngay ông thợ chụp hình bấm một kiểu bé Khoa bên chiếc bình bông ấy. Xong rồi mẹ mới chịu mang bình bông đi gói quà đàng hoàng, thêm một cái nơ to.
Lòng rất vui, mẹ đĩnh đạc mang món quà đến nhà chị cán bộ và thầm nghĩ chắc chị sẽ rất hài lòng với tác phẩm nghệ thuật này... Nhưng không, ừ thì chị cũng có vẻ ân cần đấy, nhưng khi nói đến chuyện hồ sơ, chị lại lạnh tanh: “Gia đình cứ mang nộp ở phường nhé”...
Sáng hôm sau mẹ ra phường sớm nộp hồ sơ. Và hồ sơ cứ thế nằm im ỉm, mẹ chờ đợi mãi nhưng chả thấy chút tín hiệu gì đáng để mừng vui.
Lo quá, lo phờ phạc cả người. Tiền cọc mẹ đã nhận của người ta rồi và cũng đã tiêu mẻ vào đó một mớ. Nóng lòng, mẹ đến gặp ông tổ trưởng hỏi ý kiến. Ông hỏi:
- Vậy chớ mày có lo quà cáp gì chưa?
- Có chứ, cháu đã mua tặng cô ấy một bình hoa khô đẹp lắm...
Bất ngờ, ông tổ trưởng cười phá lên và “chửi” cho mẹ một trận tơi bời:
- Trời ơi, Hương ơi là Hương ơi, đi làm hồ sơ nhà mà hoa khô với hoa khiếc, rách việc. Đơn giản là cháu làm... một cái phong bì. Sao ngu thế, cháu bán được cái nhà lời ra bao nhiêu, người ta biết hết, giấu làm sao được. Hạt cát mà rơi xuống đất họ còn biết nữa là. Làm một cái phong bì đi, bỏ vô chừng... Ở phường này là dễ đấy cháu ạ, người ta nhận, vui vẻ làm cho, chớ chỗ khác, tiền thì tiền nó cũng đày cho tơi tác ra...
Thế là những đồng tiền thơm phức được rút ra soàn soạt, được chui vào một cái phong bì và được bay đến nơi cần phải đến. Đồng tiền bay đi thật là hiệu quả: Mấy ngày sau mẹ đã hí hửng nhận lại cái hồ sơ, có lời chứng thực, có dấu son đỏ chót...
Thế là mẹ có thêm một bài học: Trên đời này, có nhiều chỗ nghệ thuật không hợp với lòng người. Những chỗ ấy, nghệ thuật nhất chính là cái phong bì vuông vuông, không cần đề chữ gì câu gì bên ngoài, quan trọng là bên trong nó chứa đủ một con số tỷ lệ phù hợp với lợi tức mà mình kiếm được hay không...
|